W związku z kolejnymi pytaniami, dotyczących aspektów prawnych wykorzystywania sprzętu radiowego i odpowiedziami, delikatnie nazywając mijającymi się z prawdą, postanowiłem zebrać w całość informacje na temat używania radyjek.

Używanie urządzeń nadawczo – odbiorczych na terenie państw europejskich.
Stan prawny: styczeń 2010.

1.    URZĄDZENIA BEZ POZWOLEŃ

1.1   CB RADIO

Dozwolone nadawanie z powietrza (paralotni).

1.1.1 POLSKA
Na terenie RP można używać CB bez pozwolenia.
26.96 – 27.41 MHz z mocą wyjściową nadajnika do 4 W (ERP) dla FM i AM, oraz z mocą 12 W (PEP) dla SSB.

1.1.2 POZOSTAŁE KRAJE
W większości krajów europejskich jak powyżej.

Lista krajów z restrykcjami i ograniczeniami:
Austria –  wyłącznie radia  z modulacją FM. Radia mające możliwość nadawania w AM niedozwolone.
Bułgaria – wymagana licencja Ministerstwa Łączności.
Chorwacja – przywóz i korzystanie z radiostacji AM tylko za zezwoleniem.
Cypr –  wymagane zezwolenie cypryjskiego Ministerstwa Komunikacji na przywóz .
Dania – na urządzenia bez znaku CE cudzoziemcy muszą uzyskać pozwolenie.
Grecja – CB muszą być deklarowane przy wwozie.
Hiszpania – cudzoziemcy muszą uzyskać zezwolenie. Ograniczenie mocy do 0,5 W, zasięg 2 km.
Irlandia – wymagane zezwolenie Urzędu Regulacji Telekomunikacji .
Macedonia – wymagane zezwolenie Ministerstwa Łączności.
Rosja – wymagane zadeklarowanie wwożonego urządzenia radiowego i obligatoryjne wywiezienie go z powrotem. Zniesiono obowiązek rejestracji.
Rumunia – niedozwolony wwóz CB.
Serbia i Czarnogóra – wymagane pozwolenie wydawane przez urzędy konsularne.
Słowenia – wymagane zezwolenie.
Szwajcaria – od cudzoziemców wymagane zezwolenie wystawiane przez BAKOM.
Szwecja – wwóz bez pozwolenia, wymagane pozwolenie na używanie.
Turcja – wymagane pozwolenie od cudzoziemców.
Węgry – bez formalności dla cudzoziemców do 30 dni pobytu.
Wielka Brytania i Irlandia Północna – korzystanie z CB w Irlandii Północnej zabronione.

UWAGA: w poszczególnych krajach możliwe inne ograniczenia i restrykcje poza wymienionymi powyżej, w szczególności ograniczenia mocy, rodzaju modulacji, zakresu częstotliwości, polaryzacji anteny, dostępności kanałów oraz konieczność posiadania licencji / zezwoleń.

1.2   PMR 446

Dozwolone nadawanie z powietrza (paralotni).

Nie wymaga pozwolenia używanie urządzeń:

– typu PMR 446, przeznaczonych do używania wyłącznie w zakresie częstotliwości 446,0 – 446,1 MHz, w ośmiu kanałach radiowych z odstępem 12,5 kHz, gdzie najniższa częstotliwość fali nośnej wynosi 446,00625 MHz, z zastępcza mocą promieniowania nadajnika w odniesieniu do dipola półfalowego, zwana dalej „e.r.p.”, nieprzekraczająca 500 mW, wyposażonych tylko w antenę zintegrowana, spełniających wymagania określone w normach przenoszących normę ETSI EN 300 296;

– cyfrowych noszonych typu PMR 446, przeznaczonych do używania wyłącznie w zakresie częstotliwości 446,1 – 446,2 MHz, w kanałach radiowych z odstępem 6,25 kHz lub 12,5 kHz, z mocą nadajnika nieprzekraczająca 500 mW e.r.p., wyposażonych tylko w antenę zintegrowana, z wymuszonym ograniczeniem czasu nadawania do 180 s, spełniających wymagania określone w normie przenoszącej normę ETSI EN 300 113, normę ETSI EN 301 166 lub w równoważnych specyfikacjach technicznych

Pozostałe w całej UE są zabronione.

Niedozwolone są jakiekolwiek modyfikacje sprzętu.

Niedozwolone  jest wykorzystywanie radiostacji amatorskich do łączności w paśmie PMR 446.

1.2.1   POLSKA
Jak powyżej.

1.2.2   POZOSTAŁE KRAJE
Jak powyżej z zastrzeżeniami:

Belgia – wymagane zezwolenie.
Francja – dozwolone tylko wydzielone kanały.
Irlandia – przepisy regulują używanie kodów DCS i CTCSS w sposób odrębny niż w innych krajach europejskich.
Rosja – wymagane zadeklarowanie wwożonego urządzenia radiowego i obligatoryjne wywiezienie go z powrotem.
Turcja – tylko urządzenia mające turecką homologację.

UWAGA: w poszczególnych krajach możliwe inne ograniczenia i restrykcje poza wymienionymi powyżej, w szczególności dostępności kanałów, ograniczenia wyłącznie do analogowych i konieczność posiadania licencji / zezwoleń.

1.3    LPD 433

Niedozwolone w EU (dozwolone w Polsce do czasu wygaśnięcia przyznanych homologacji).

2.     URZĄDZENIA WYMAGAJĄCE POZWOLEń

2.1    SŁUŻBA RADIOKOMUNIKACJI RUCHOMEJ LĄDOWEJ

ZABRONIONE nadawanie z powietrza (paralotni).

2.1.1  POLSKA
Pasma cywilne UHF i VHF – wymagane pozwolenie radiowe na używanie radiokomunikacyjnych urządzeń nadawczych lub nadawczo-odbiorczych pracujących w sieci radiokomunikacji ruchomej lądowej (np.: typu dyspozytorskiego (taxi, ochrona mienia, budownictwo, transport), transmisji danych, monitoringu systemów alarmowych, zdalnego sterowania itp.).

Pasma / częstotliwości współdzielone z innymi użytkownikami.
Moc 2 W ERP.
Tylko obszar RP.
Koszt współdzielenia częstotliwości; 350 PLN / rok.
Dedykowane, homologowane odbiorniki z kodowaniem.

2.1.2   POZOSTAŁE KRAJE
Podobne warunki jak w Polsce.

2.1.3   DEFINICJE:
Służba ruchoma lądowa – służba ruchoma między stacjami bazowymi i stacjami ruchomymi lądowymi, lub między stacjami ruchomymi lądowymi. Stacja ruchoma lądowa – stacja ruchoma służby ruchomej lądowej mająca możność
przemieszczania się na powierzchni lądu w granicach geograficznych kraju lub kontynentu.

UWAGI:
Używanie sprzętu niezgodnie z warunkami określonymi w pozwoleniu radiowym (w szczególności rodzaju służby radiokomunikacyjnej (np. nadawanie z powietrza / paralotni) może być traktowane jako nadawanie bez wymaganego pozwolenia czyli naruszenie art. 208 ust. 1 Prawa Telekomunikacyjnego.
Wyjaśnienie na stronie Prokuratury Krajowej

Tablice Przeznaczeń Częstotliwości (band plany) poszczególnych krajów nie pokrywają się przeznaczeniem (użytkowaniem) pasm – możliwa kolizja pasm cywilnych z rządowymi (wojsko, policja, służby specjalne) w sąsiadujących krajach.

2.2    SŁUŻBA AMATORSKA

Dozwolone nadawanie z powietrza (paralotni).

Pasma amatorskie  2 m 44-146 MHz oraz 70 cm 430-440 MHz

2.1 1  POLSKA
Wymagane świadectwo operatora urządzeń radiowych w służbie radiokomunikacyjnej amatorskiej oraz pozwolenie radiowe.

Minimalne wymaganie: świadectwo klasy C operatora urządzeń radiowych – uprawniające do obsługi urządzeń radiowych pracujących w zakresach częstotliwości 1810-2000 kHz, 3500-3800 kHz, 21000-21450 kHz, 28000-29700 kHz,
144-146 MHz 430-440 MHz i 10-10.5 GHz, przeznaczonych dla służby radiokomunikacyjnej amatorskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uprawniające do ubiegania się o pozwolenie kategorii 3.

Pozwolenie kategorii 3 (CEPT Novice Licence) – uprawniające do używania radiostacji amatorskich pracujących z maksymalną mocą wyjściową nadajnika 50 W w zakresach częstotliwości 1810-2000 kHz, 3500-3800 kHz, 21000-21450 kHz, 28000-29700 kHz, 144-146 MHz 430-440 MHz i 10-10,5 GHz przeznaczonych dla służby radiokomunikacyjnej amatorskiej, wydaje się osobie fizycznej, która posiada świadectwo klasy C lub D operatora urządzeń radiowych. Pozwolenie jest wydawane dla konkretnego egzemplarza radiostacji i jej lokalizacji.

2.1.2 POZOSTAŁE KRAJE

Jak dla Polski.

UWAGI:
Przy nadawaniu z powietrza wskazane (nie obowiązkowe) jest łamanie znaku wywoławczego przez am.

Przy prowadzeniu korespondencji wskazane jest przypominanie znaku wywoławczego co 15 min tzn, nie ma obowiązku podawania znaku przy każdym rozpoczęciu nadawania.

2.3    SŁUŻBA LOTNICZA

2.3.1  POLSKA
Wymagane świadectwo ogólne operatora radiotelefonisty w służbie radiokomunikacyjnej lotniczej lub świadectwo operatora radiotelefonisty stacji lotniskowej.

Wymagane pozwolenie radiowe na używanie urządzeń nadawczych lub nadawczo-odbiorczych w służbie radiokomunikacyjnej lotniczej.

Wymagana rezerwacja znaków rozpoznawczych statku powietrznego z Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC).

2.3.2  POZOSTAŁE KRAJE
Warunki analogiczne jak dla Polski.

2.4    SŁUŻBA MORSKA I ŻEGLUGI ŚRÓDLĄDOWEJ

2.4.1  POLSKA
Wymagane świadectwo operatora urządzeń radiowych w służbie radiokomunikacyjnej morskiej i żeglugi śródlądowej.

2.4.2  POZOSTAŁE KRAJE
Warunki analogiczne jak dla Polski.

3.      URZĄDZENIA NIEDOZWOLONE

FRS (The Family Radio Service):
462.5625 – 467.7125 MHz. antena zintegrowana, 0.5 W
Amerykański odpowiednik europejskiego PMR.

GMRS (The General Mobile Radio Service)
462-467 MHz. 5 W.
Cześć kanałów jest wspólna z FRS.

FRS i GMRS niedozwolone na terenie UE.

4.      PODSUMOWANIE

4.1     CB
Bez pozwoleń i ograniczeń na terenie UE (poza wyjątkami). 4 W.

4.2     PMR 466
Bez pozwoleń i ograniczeń na terenie UE (poza wyjątkami). 0.5 W.
Zintegrowana antena.
Nadawanie z radiostacji amatorskich zabronione.

4.3     LPD 433
Liczne ograniczenia i restrykcje. 0.01 W.
Nadawanie z radiostacji amatorskich zabronione.

4.4     Pasma cywilne UHF i VHF
Wymagane pozwolenie radiowe na używanie radiokomunikacyjnych urządzeń nadawczych lub nadawczo-odbiorczych pracujących w sieci radiokomunikacji ruchomej lądowej.
Nadawanie z powietrza (z paralotni) ZABRONIONE.

4.5     Pasma amatorskie 2 m 44-146 MHz oraz 70 cm 430-440 MHz. 50 W.
Wymagane świadectwo operatora urządzeń radiowych oraz pozwolenie radiowe.
Cała Europa.
Prawnie dopuszczone nadawanie z powietrza (z paralotni).

4.6     Pasmo lotnicze
Wymagane świadectwo operatora w służbie radiokomunikacyjnej lotniczej.
Wymagane pozwolenie radiowe na używanie urządzeń nadawczych lub nadawczo-odbiorczych w służbie radiokomunikacyjnej lotniczej.
Wymagane znaki rozpoznawcze na statku powietrznym.

4.7     FRS, GMRS
Niedozwolone na terenie UE

5.      AKTY PRAWNE

Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 z późn. zm.).

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 29 czerwca 2005 r.w sprawie Krajowej Tablicy Przeznaczeń Częstotliwości Dziennik Ustaw z 2005 r. Nr 134 poz. 1127

Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 5 grudnia 2008 r. w sprawie pozwoleń dla służby radiokomunikacyjnej amatorskiej (Dz.U. Nr 223, poz. 1472),

Rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 3 lipca 2007 r. w sprawie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczo-odbiorczych, które mogą być używane bez pozwolenia (Dz.U. Nr 138, poz. 972 z późn. zm.)

Akty prawne państw europejskich.

UWAGA:
Art. 208. ust 1. P.T.
Kto bez wymaganego pozwolenia używa urządzenie radiowe nadawcze lub nadawczo-odbiorcze podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

6.     ŻRÓDŁA INFORMACJI

Urząd Komunikacji Elektronicznej
CEPT (European Conference of Postal and Telecommunications Administrations)
International Telecommunication Union
Polski Związek Krótkofalowców 
International Amateur Radio Union

Maciek Jewmiński